De wereldwijde productie van gekweekte mosselen is sinds de jaren 50 toegenomen tot een productie van 2 miljoen ton in 2016 (FAO 2019). China is met een aandeel van 43% op wereldniveau de grootste speler. Europa produceert zo’n 20% van alle gekweekte mosselen. Waar de mondiale mosselkweek blijft toenemen, kende de Europese mosselkweek zijn hoogtepunt in de jaren 90. Toen werd jaarlijks 600.000 ton aan mosselen gekweekt. Sindsdien kent de praktijk echter een terugval tot 480.000 ton in 2016. Gezien mosselproductie ongeveer een derde van de Europese aquacultuurproductie uitmaakt, oefent deze daling een remmend effect uit op de groei van de sector. Een verklaring voor deze daling is evenwel niet eenduidig te bepalen en elementen als een gebrek aan mosselzaad, lage winstmarges, ziektes lijken allemaal een zekere rol te spelen. Daarbovenop spelen ook nog factoren als het gebrek aan innovatie in de sector, een wijzigende draagkracht van ecosystemen, de rol van klimaatverandering en de gevoeligheden van eerder kleinschalige producenten een zekere rol.

Uit een nieuwe evaluatie van wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vooral milieufactoren wegen op de achteruitgang van de Europese mosselproductie. In het bijzonder de nadelige invloed van schadelijke algenbloesems, slechte weersomstandigheden, de aanwezigheid van predatoren, ziektes en parasieten en het gebrek aan mosselzaad zorgen voor een productiedaling en stijgende kosten voor de telers die er vervolgens niet in slaagden deze te verhalen op de consument. Elementen die in het licht van de klimaatverandering hoogstwaarschijnlijk van blijvend en toenemend belang zullen zijn. Naast milieufactoren wordt ook het gebrek aan een politieke visie voor de sector aangehaald als een sleutelelement achter deze evolutie.

Maatregelen zoals het invoeren van een kwaliteitslabel op gekweekte mosselen kunnen een verbeterde economische en ecologische duurzaamheid brengen en op die manier de sector ondersteunen (SUCCESS-project). Maar ook een sterkere strategische aanpak op EU-niveau kan bijdragen aan het versterken van de sector. Het opstellen van nationaal of regionaal georiënteerde strategische richtlijnen de sector voorzien van een stabiel, helder en stimulerend werkkader en die draaien rond een toekomstvisie die inhaakt op de ecosysteembenadering van aquacultuuractiviteiten zoals voorgesteld door de FAO en de Farm to Fork Strategie van de Europese Green Deal kunnen een grote meerwaarde betekenen.

Meer lezen over de opzet van dit onderzoek en de bevindingen, kan door hier te klikken.

(c) Afbeelding: Coastbusters